Μία από τις πιο ιδιαίτερες και κρίσιμες εβδομάδες της σύγχρονης ιστορίας μας έφτασε στο τέλος της. Οι Έλληνες πολίτες καλούνται να αποφασίσουν «Ναι» ή «Όχι» σε ένα ερώτημα που μάλλον δεν είναι σαφές και ίδιο για όλους. Όσοι απαντούν «ναι» έχουν άλλο ερώτημα κατά νου από εκείνους που θα ψηφίσουν «όχι».
Πολλή συζήτηση έχει γίνει τελευταία για το αν το δημοψήφισμα διχάζει, αν έπρεπε ή όχι να γίνει και αν καλλιεργεί εμφυλιακές συνθήκες. Η απάντηση είναι προφανής: Φυσικά. Η ίδια η φύση του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι η αιώνια μάχη ενάντια σε αντίθετα συμφέροντα και αντίθετες ιδέες. Η πάλη των τάξεων είναι το DNA της δημοκρατίας. Οι εκλογές διχάζουν, τα δημοψηφίσματα διχάζουν, οι αντιπαραθέσεις στις κουβέντες καθημερινά διχάζουν. Η ουσία δεν είναι να καταργήσουμε τις δημοκρατικές διαδικασίες αλλά να μπορούμε να ανεχτούμε ο ένας τον άλλον, στην κοινή μας ζωή. Έτσι, σε κάθε περίπτωση, τη Δευτέρα το πρωί, είτε με «ναι», είτε με «όχι», δεξιοί και αριστεροί, όλοι μαζί θα ζήσουμε.
Το «ναι» είναι για εκείνους που έχουν ένα σταθερό εισόδημα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία ισχνό εισόδημα, με το οποίο μπορούν και καλύπτουν τις πολύ βασικές ανάγκες τους. Ο φόβος για να μη μετακυλήσουν στο «τίποτα» είναι τέτοιος που τα «λίγα» είναι μια χαρά και αξίζει να δώσεις την μάχη του «ναι» ώστε να μη τα χάσεις. Το «ναι» είναι επίσης για τους ψηφοφόρους της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού. Είναι ακόμα για τους συνταξιούχους, που τα 300, τα 400 ή τα 500 ευρώ σύνταξη είναι μια χαρά και δεν έχουν το κουράγιο να δώσουν άλλη μάχη στη ζωή, για τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Το «ναι» τέλος, είναι για τον Σάκη Ρουβά, για τους βιομήχανους, για τους εφοπλιστές, για τους καταστηματάρχες της μεσαίας τάξης που νικήθηκαν από το φόβο, για τους δημοσιογράφους που πουλήθηκαν, για τους καλλιτέχνες και τους σταρ της διαφήμισης με πατατάκια, για τους φοιτητές της ΔΑΠ που διακυβεύεται η δυνατότητα τους το άλλο Σάββατο να πάνε Μύκονο. Όλοι αυτοί θέλουν να μείνουν στην Ευρώπη.
Το «όχι» είναι λέξη των φτωχών. Είναι κοντά τα δυο εκατομμύρια των ανέργων, τα εκατομμύρια που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που ζουν χωρίς αυτονόητα και δεδομένα. Είναι εκείνοι που σχημάτιζαν ουρές στις τράπεζες για ψίχουλα, χρόνια τώρα. Δεν ξέρουν τι θα τους ξημερώσει. Άνθρωποι απελπισμένοι, πικραμένοι και αδύναμοι. Το «όχι» είναι της αξιοπρέπειας. Την ίδια ώρα που δεν έχεις αυτονόητο το φαγητό, τη στέγαση, τη περίθαλψη των παιδιών σου την ίδια ώρα αρνείσαι να σκύψεις μπροστά στη Μέρκελ, στο Σόιμπλε, στη Λαγκάρντ και στον Νταϊσελμπλούμ.
Το «όχι» είναι και για εκείνους που οικονομικά ανήκουν στη κατηγορία των «ναι» αλλά καταλαβαίνουν ότι η δυστυχία των «όχι» αύριο μπορεί να χτυπήσει τη δική τους πόρτα. Είναι εκείνοι που διασώζουν την αξιοπρέπεια και την αλληλεγγύη προς τους άλλους.
