Αυτή η εφαρμογή του facebook, που σου δείχνει καθημερινά τι είχες κάνει στο χρονολόγιό σου τα προηγούμενα χρόνια την ίδια μέρα, είναι πολύ διασκεδαστική. Μου εμφάνισε τις προάλλες μια φωτογραφία που είχαμε βγάλει με μερικούς συμφοιτητές και φίλους στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου, ξημερώματα σε ένα cafe-bar του κέντρου. Αυτή η φωτογραφία μού ανέσυρε μνήμες από εκείνο το βράδυ όπου είχαμε ξενυχτήσει διηγούμενοι ο καθένας ιστορίες τρόμου – αληθινές και ψεύτικες. Ανάμεσα σε όλα αυτά τα κουφά που άκουσα τότε, κόλλησα με την αφήγηση ενός φίλου για μια «γριά Μόρα». Ούτε που είχα ακούσει ξανά γι’ αυτό. Όπως έμαθα τότε, υποτίθεται ότι είναι μια οντότητα, σαν σκιά, που έρχεται στον ύπνο σου ξαφνικά και δεν μπορείς να αναπνεύσεις – ιστορίες για αγρίους με λίγα λόγια. Η αλήθεια είναι ότι τότε, για καμιά βδομάδα, δεν μπορούσα να κοιμηθώ τις νύχτες. Σίγουρα έπαιζε κάποιο ρόλο και το γεγονός ότι ξυπνούσα στις 3 το μεσημέρι γενικά εκείνη την περίοδο, αλλά η σκέψη ότι θα μπορούσε μια γριά να έρθει και να με πνίξει έκανε ακόμα χειρότερα τα πράγματα.
Υπάρχει αυτό το πράγμα; Αν ναι, πόσο απέχει από τις αντίστοιχες ταινίες και πότε μπορεί να σε «βρει το κακό»;
Ξεκινώντας από το θεωρητικό και ιστορικό κομμάτι του όλου πράγματος, σύμφωνα με τον Γιώργο Ιωαννίδη -ψυχολόγο, συγγραφέα του βιβλίου Ανήσυχες Σκιές: Φαντάσματα, Μόρα και το Πρόβλημα του Θανάτου και διευθυντή των εκδόσεων Δαιδάλεος-, «η Μόρα ή “βραχνάς”, όπως εμφανίζεται στην ελληνική παράδοση, ή “εφιάλτης” όπως συναντάται στα αρχαία χρόνια -γενικά υπάρχει σε όλες τις παραδόσεις, με διαφορετικά ονόματα- είναι μια τρομακτική εμπειρία που συμβαίνει στη διάρκεια του ύπνου, κυρίως τη νύχτα (αν και υπάρχουν περιπτώσεις μέρα μεσημέρι). Το φαινόμενο αυτό έχει διάφορα στάδια. Αρχικά, το άτομο ξυπνάει ξαφνικά, αδύναμο να κουνηθεί και να αναπνεύσει κανονικά. Το επόμενο στάδιο είναι να νιώσει ότι υπάρχει και κάποιος άλλος μέσα στον χώρο. Ενώ το τελευταίο και σχετικά πιο σπάνιο στάδιο είναι η παρατήρηση οπτικοακουστικών φαινομένων. Τότε έχουμε και την παρουσία αυτού που αποκαλούμε Μόρα. Δηλαδή μιας σκιάς, αν και υπάρχουν διάφορες ακόμα περιγραφές. Για παράδειγμα, στην ελληνική παράδοση παρουσιάζεται πότε σαν γερόντισσα και πότε σαν αερικό, ακόμα και με τη μορφή παιδιού. Οι δυτικές μαρτυρίες μιλάνε και πάλι για μια γερόντισσα – για την ακρίβεια τη “γριά μάγισσα” (old hag), που συνήθως έχει δαιμονική όψη».Από τη δική μου πλευρά, με βάση τον κινηματογράφο και τις ταινίες όπου έχω «βιώσει» τέτοια φαινόμενα, η Μόρα παρουσιάζεται σαν μια σκιά που ξαφνικά βλέπεις πάνω σου ή στην άκρη του κρεβατιού σου. Ή ακόμα μπορεί να ξεγλιστράει από τον τοίχο ερχόμενη προς το μέρος σου. Σε κάθε περίπτωση, είναι μια εμπειρία με εντελώς αρνητικό αίσθημα. «Κάποιοι περιγράφουν ότι έχει μια αίσθηση σαν τρίχες, ορισμένοι ακούνε κάτι σαν κουδούνισμα, κάποιοι άλλοι μιλούν για έντονα κόκκινα μάτια. Ακόμη, υπάρχουν μαρτυρίες πως το αερικό μιλάει, πολλές φορές χωρίς να εμφανίζεται μπροστά στο άτομο. Σε αυτή την περίπτωση, οι μαρτυρίες αναφέρονται σε μια δυσάρεστη φωνή η οποία ακούγεται στη γλώσσα που καταλαβαίνει το άτομο και συνήθως έχει απειλητικό χαρακτήρα, του ύφους “σε έχω πιάσει” ή “είσαι κάτω από την επήρειά μου”. Η οντότητα αποπνέει την αίσθηση του κυρίαρχου.Η όλη εμπειρία δεν έχει κάποιο προφητικό ούτε προσβλητικό χαρακτήρα, όπως στους εξορκισμούς όπου ο δαιμονισμένος μιλά προσβλητικά για τους άλλους ή αποκαλύπτει μυστικά τους», εξηγεί ο κ. Ιωαννίδης, ο οποίος στο παρελθόν έχει βιώσει μια πολύ δυνατή εμπειρία Μόρας, ενώ συμπληρώνει πως το φαινόμενο μπορεί να παρατηρείται εξαιρετικά τακτικά στα ίδια πρόσωπα.
«Γιατί;» θα αναρωτιέται κανείς. «Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες που προσπαθούν να εξηγήσουν τι συμβαίνει. Η πιο παλιά ερμηνεία μιλάει για μια δαιμονική οντότητα, κάτι σκοτεινό, αυτό που στον Μεσαίωνα αποκαλούσαν incubus/succubus. Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει πως πρόκειται για ψυχικό βαμπιρισμό. Δηλαδή για ανθρώπους που με το αστρικό τους σώμα επιτίθενται σε έναν άλλον άνθρωπο. Η επιστημονική/ιατρική εξήγηση θεωρεί πως πρόκειται για υπνοπομπική παραίσθηση. Αυτό σημαίνει πως όταν κοιμόμαστε κι ενώ κανονικά ο οργανισμός κατεβάζει διακόπτες έτσι ώστε τα όνειρά μας να μη βιώνονται ως πραγματικότητα, ορισμένες φορές, όταν το άτομο ξυπνάει, αυτοί οι διακόπτες δεν έχουν σηκωθεί ξανά και έτσι το άτομο ζει το όνειρό του. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με την επιστημονική εξήγηση, η Μόρα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας πολύ ζωντανός εφιάλτης. Οι ψυχολόγοι, απ’ τη μεριά τους, αναρωτιούνται γιατί αυτή η εμπειρία να έχει αυτήν τη μορφή κι όχι κάποια άλλη. Μία απάντηση είναι πως η Μόρα σχετίζεται με μια απωθημένη σεξουαλικότητα. Με βάση τη θεωρία που αναπτύσσω στο βιβλίο μου Ανήσυχες Σκιές: Φαντάσματα, Μόρα και το Πρόβλημα του Θανάτου, το φαινόμενο έχει να κάνει με την ψυχολογική κατάσταση, ανεξάρτητα αν το φαινόμενο είναι παραφυσικό ή όχι. Το γεγονός ότι το άτομο δεν μπορεί να αναπνεύσει και να κουνηθεί δηλώνει μια συμβολική αναπαράσταση μιας ενδοψυχικής σύγκρουσης. Ουσιαστικά, νιώθει παγιδευμένο στην ίδια του τη ζωή. Όλα αυτά είναι μια συμβολική κατάσταση μιας αλήθειας που ζει, αλλά δεν παραδέχεται. Έτσι, ο ψυχοσωματικός οργανισμός χρησιμοποιεί αυτό τον ακραίο τρόπο για να αφυπνίσει το άτομο από την καθημερινότητα του. Σαν ένας πολύ δυνατός εφιάλτης που θέλει να στείλει ένα μήνυμα», αναλύει ο Γιώργος Ιωαννίδης.
Πηγή: vice.com