Φόβος, ανασφάλεια, θλίψη, άγχος, θυμός, μελαγχολία, παραίτηση είναι ορισμένα από τα δυσάρεστα συναισθήματα που προκαλεί στον πληθυσμό η πανδημία του κορωνοϊού. Πηγάζουν από την πιθανότητα να νοσήσει κάποιος ή ένα αγαπημένο του πρόσωπο από τον αόρατο εχθρό, αλλά και από τις πρωτόγνωρες συνθήκες που διαμορφώνει στην καθημερινότητά του η απομόνωση στο σπίτι.
Ηλικιωμένοι και πάσχοντες από βαριά νοσήματα, που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, είναι πιο ευάλωτοι και στις ψυχικές επιπτώσεις που προκαλεί η διασπορά της πανδημίας, ενώ και πολλά παιδιά δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις συνθήκες του «Μένουμε σπίτι», βιώνοντας καταστάσεις έντονου στρες.
Οι κλήσεις στις υπάρχουσες γραμμές ψυχολογικής στήριξης έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ καθημερινά δημιουργούνται νέες, ειδικά για τον COVID-19, από κοινωνικούς φορείς, δήμους, πανεπιστήμια και ασφαλιστικά ταμεία, προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα σημαντικό ποσοστό όσων καλούν στη γραμμή 24ωρης εξυπηρέτησης του ΕΟΔΥ για τον κορωνοϊό, 1135, που δημιουργήθηκε για ενημέρωση και οδηγίες αναφορικά με ύποπτα κρούσματα, αναζητά συμβουλές ψυχολογικής στήριξης. Μόνο την πρώτη μέρα η γραμμή δέχτηκε 1.400 κλήσεις, εκ των οποίων το 6% αφορούσε τέτοιου είδους συμβουλές.
«Τι θα γίνει αν κολλήσω;»
Τις μέρες που ακολούθησαν το ποσοστό αυτό μεγάλωσε, ενώ το σύστημα αντιμετώπισε δυσκολίες να ανταποκριθεί στον μεγάλο όγκο των εισερχομένων κλήσεων. Ανάλογος φόρτος παρατηρείται και στη γραμμή βοήθειας του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, η οποία είναι συνήθως κατειλημμένη, με τον αυτόματο τηλεφωνητή να ζητά επανάληψη της κλήσης αργότερα. Ένας επαγγελματίας που λόγω της κατάστασης πρέπει τώρα να εργάζεται από το σπίτι, αλλά δεν είχε ανάλογη υποδομή, χρειάστηκε να αγοράσει καινούργιο υπολογιστή για να το κάνει, αλλά δίσταζε για κάποιον συγκεκριμένο λόγο και τηλεφώνησε σε μία από τις γραμμές στήριξης:
«Τι θα γίνει αν αυτός που μου τον φέρει έχει τον ιό και κολλήσω;» ρώτησε, για να λάβει την απάντηση πως μπορεί να αφήσει τη συσκευασία έξω από την πόρτα του για εννέα ώρες -δηλαδή όσο μπορεί να αντέξει ο ιός σε μια επιφάνεια- και μετά να τον βάλει μέσα. «Ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, στην οποία πρέπει να προσαρμοστούμε. Ελάχιστοι άνθρωποι εν ζωή έχουν βιώσει κάτι ανάλογο» τόνισε στο «Εθνος της Κυριακής» ο ψυχίατρος Εμμανουήλ Κατσίκας, ο οποίος από την περασμένη εβδομάδα απαντά στη συμβουλευτική γραμμή επαγγελματικού ταμείου.
Οι κλήσεις που δέχεται η γραμμή αφορούν κυρίως τις επιπτώσεις του εγκλεισμού στο σπίτι. «Η καθημερινότητα μπορεί να μας κουράζει, αλλά χωρίς αυτή χάνουμε το νόημα. Κλεισμένος στο σπίτι κανείς βρίσκεται σε αναμέτρηση με τον εαυτό του. Απλά πράγματα που έκανε, όπως το να πάει για μια μπίρα, να βάλει μια φόρμα και να βγει για τρέξιμο, να επισκεφθεί τους γονείς του ή φίλους του, τώρα δεν μπορεί να τα κάνει. Χάνει τη ρουτίνα και την κοινωνικότητά του, πρέπει να βρει άλλους τρόπους» τόνισε ο ψυχίατρος.
Ο ίδιος συμβουλεύει τους καλούντες να μη «θάβουν» τη θλίψη, τον φόβο, τον θυμό και τα άλλα αρνητικά τους συναισθήματα, αλλά να τα αποδεχτούν, να τα αγκαλιάσουν και να τα εξωτερικεύσουν, ώστε να μπορούν να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα, που είναι η προσαρμογή σε νέες συνήθειες. «Το πρώτο που λέω είναι πως πρέπει κανείς να προσέχει από πού λαμβάνει πληροφόρηση σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο. Οι μύθοι και η παραπληροφόρηση υπονομεύουν την υγεία. Κάποιοι κάνουν το κομμάτι τους αναρτώντας fake news στο Διαδίκτυο, κάποιοι βγάζουν και λεφτά από αυτό» ανέφερε και παρέθεσε κάποιες ιδέες της νέας κανονικότητας που προτείνει στους συνομιλητές του:
Ο σχεδιασμός ενός προγράμματος «σχολικού» τύπου μπορεί να περιλαμβάνει από τη ρουτίνα του πρωινού καφέ μέχρι την οργάνωση ενός ευχάριστου και λειτουργικού χώρου για τηλεργασία όπου χρειάζεται, την επικοινωνία με την οικογένεια, κοινές δημιουργικές δράσεις με τα παιδιά, την έγκυρη ενημέρωση και συζήτηση, αλλά και τη διατήρηση επαφής με φίλους και συγγενείς. «Δεν παραμελώ την κοινωνικότητά μου και την προσαρμόζω σε νέες μορφές. Γιατί όχι ένα διαδικτυακό ποτό μέσω Skype; Η τεχνολογία μου δίνει τη δυνατότητα να πίνω το ποτό μου, να συζητάω με τους φίλους βλέποντας τα πρόσωπά τους. Γιατί να μη δημιουργήσω και μια ατμόσφαιρα διαδικτυακού μπαρ; Να χαμηλώσω τα φώτα, να βάλω μουσική, να ντυθώ σαν να έβγαινα» ανέφερε.
Το προφίλ όσων καλούν
Η τηλεφωνική γραμμή συμβουλευτικής που εγκαινίασε από την περασμένη Τρίτη ο Δήμος Νεάπολης-Συκεών στη Θεσσαλονίκη δέχτηκε δεκάδες κλήσεις δημοτών στις πρώτες μέρες λειτουργίας της. Η πλειονότητα προερχόταν από γυναίκες, ηλικίας άνω των 50 ετών. «Φοβούνται μήπως αρρωστήσουν και μας ζητούν να τους υποδείξουμε τρόπους να αντέξουν αυτό το υπερβολικό άγχος. Σε ορισμένες περιπτώσεις θέλουν απλώς να μοιραστούν την αγωνία τους με κάποιον. Δεν θέλουν να το κάνουν με τους δικούς τους ανθρώπους μέσα στο σπίτι για να μην τους επιβαρύνουν και οξύνουν το κλίμα έντασης» ανέφερε στο «Έθνος της Κυριακής» η ψυχολόγος Μάρω Βασάρα, προϊσταμένη του Τμήματος Κοινωνικής Προστασίας του Δήμου.
