Αναλυτικά όσα είπε στο match programme της αναμέτρησης με τον Απόλλωνα Σμύρνης:
Πως είναι οι πρώτες σου ημέρες στην Αθήνα;
Για να είμαι ειλικρινής αισθάνομαι πολύ καλά. Κάποιοι μου είχαν πει πως η Αθήνα είναι πολύ μεγάλη πόλη, πως δεν μπορείς εύκολα να την δεις όλη αλλά και ότι έχει πολλή κίνηση. Εγώ όμως βλέπω μια πόλη στην οποία αισθάνομαι πολύ καλά. Αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου. Η Ελλάδα μοιάζει πολύ με τη Βραζιλία. Οι άνθρωποι, το φαγητό, η κουλτούρα, μοιάζουν πολύ με της πατρίδας μου. Είναι ο τέταρτος χρόνος μου στην Ελλάδα και η Αθήνα μου αρέσει πολύ.
Ποια είναι η πρώτη σου εικόνα για όσα μπορεί να πετύχει αυτή η ομάδα;
Ξέρω τους παίκτες στην ομάδα. Δεν είναι απλό οι νέοι παίκτες να παίζουν σε μία μεγάλη ομάδα με τόση πίεση όπως αυτή που αισθανόμαστε αυτή την στιγμή. Οι πιο έμπειροι ποδοσφαιριστές πρέπει να στηρίξουμε τους νεότερους. Είναι καλοί παίκτες, αν δεν ήταν δεν θα αγωνίζονταν στον Παναθηναϊκό. Στους νέους παίκτες αρέσει να μαθαίνουν από τους πιο έμπειρους. Έχουμε καλό ρόστερ, μας λείπει μία λεπτομέρεια για να μπορέσουμε να βρούμε το ρυθμό μας. Όταν, όμως, τα καταφέρουμε και βρούμε αυτή τη λεπτομέρεια, είμαι βέβαιος πως θα φτάσουμε ψηλά.
Οι εντυπώσεις σου από το νέο προπονητή της ομάδας, τον κ. Μπόλονι;
Είναι καινούργιος στην ομάδα, όπως κι εγώ. Προσπαθεί να μάθει όσο καλύτερα μπορεί την ομάδα του. Είναι πολύ συγκεντρωμένος σε αυτό που θέλει και ζητάει από εμάς. Είναι πάντα ευγενικός με όλους μας, προσπαθεί να μας προσεγγίσει όσο καλύτερα μπορεί. Θέλει να εξελίξει τη νοοτροπία των παικτών.
Ήταν ένα περίεργο καλοκαίρι για σένα. Στην αρχή δεν γνώριζες αν θα ανανεωθεί το συμβόλαιό σου με τον ΠΑΟΚ και τελικώς λίγο πριν ολοκληρωθεί η μεταγραφική περίοδος υπέγραψες στον Παναθηναϊκό. Πως την έζησες αυτή την περίοδο;
Σίγουρα δεν ήταν ένα εύκολο διάστημα για μένα. Είμαι ποδοσφαιριστής και αγαπώ να παίζω ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο είναι η ζωή μου. Πολλές φορές όμως τα πράγματα στη ζωή δεν έρχονται ακριβώς όπως θα τα θέλαμε. Ήταν μια δύσκολη περίοδος για μένα και την οικογένειά μου. Την ίδια στιγμή όμως εμπιστευόμουν πολύ τους ανθρώπους που δούλευαν μαζί μου και που προσπαθούσαν για το καλύτερο για μένα. Ήμουν σχεδόν 2.5 μήνες χωρίς συμβόλαιο αλλά ποτέ δεν έχασα την πίστη μου στο Θεό στον οποίο και πιστεύω. Και τελικώς βρέθηκα εδώ και είμαι πολύ χαρούμενος που έγινα μέλος του Παναθηναϊκού.
Μίλησες με τον κ. Αλαφούζο πριν υπογράψεις; Σου είπε κάτι που σε έκανε να πάρεις την απόφαση να υπογράψεις στον Παναθηναϊκό;
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχουν παίκτες που θα έλεγαν εύκολα όχι στον Παναθηναϊκό. Ίσως κάποιες στιγμές στο ποδόσφαιρο να παίζουν και άλλα πράγματα ρόλο στην τελική απόφαση, όπως εγώ για παράδειγμα έπρεπε να σκεφτώ την οικογένειά μου. Πάντοτε σκέφτομαι τι θα είναι καλύτερο για τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Στην αρχή, η αλήθεια είναι, πως σκεφτήκαμε να φύγουμε από την Ελλάδα. Από τη στιγμή που ο ΠΑΟΚ ανακοίνωσε πως δεν θα ανανεωθεί το συμβόλαιό μου, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πως θα συνεχίσω σε κάποια άλλη χώρα. Ο εκπρόσωπός μου δούλεψε πολύ και τελικώς υπήρξε η προοπτική του Παναθηναϊκού. Όταν έγιναν οι επαφές με τον Παναθηναϊκό, είχα μία συζήτηση και με τον κ. Αλαφούζο, του είπα πως αν το ενδιαφέρον για μένα είναι πραγματικό θα ήθελα πολύ να έρθω στην ομάδα. Δεν μιλήσαμε πολύ αλλά και εκείνος μου εξήγησε πως πιστεύει πολύ σε μένα και θέλει να στηριχθεί πάνω μου. Έτσι, ξέρω πως και εγώ από την πλευρά μου θα κάνω τα πάντα για να επαναφέρουμε την ομάδα εκεί που της αξίζει.
Σκέφτηκες πιθανές αντιδράσεις από την πλευρά των φιλάθλων για την μετακίνησή σου από μία ομάδα με πολύ κόσμο σε μία άλλη εντός Ελλάδας;
Σίγουρα υπήρξαν οπαδοί που δεν σχολίασαν θετικά το ότι θα ερχόμουν στον Παναθηναϊκό. Από την άλλη έλαβα και πολλά μηνύματα από οπαδούς που μου εύχονταν καλή επιτυχία αναγνωρίζοντας πως όσο ήμουν στον ΠΑΟΚ έδωσα τον καλύτερό μου εαυτό για την ομάδα. Έτσι είναι όμως το ποδόσφαιρο. Δεν λέω πως δεν στενοχωρήθηκαν, ήθελαν πιθανώς να συνεχίσω εκεί. Όμως στο τέλος της ημέρας κατανόησαν την κατάσταση και μου ευχήθηκαν καλή επιτυχία. Συνάντησα και στην Αθήνα αρκετούς οπαδούς του ΠΑΟΚ και όλοι μου μίλησαν όμορφα, αυτό με έκανε να αισθανθώ πολύ καλά. Έλαβα φυσικά και πολλά μηνύματα οπαδών του Παναθηναϊκού που μου έδειχναν πόσο πιστεύουν σε μένα.
Ας γυρίσουμε λίγο πίσω στον χρόνο. Μεγάλωσες σε μία χώρα που το ποδόσφαιρο είναι παράδοση. Πως είναι για ένα παιδί να μεγαλώνει στη Βραζιλία και να έχει στόχο να γίνει ποδοσφαιριστής;
Για κάθε αγόρι στη Βραζιλία, υπάρχει ένας στόχος. Να γίνει ποδοσφαιριστής. Θυμάμαι από μικρός να μου δίνουν οι γονείς μου κάποια παιχνίδια για να παίξω. Όμως δεν ήταν κάτι που με συγκινούσε. Εγώ ήμουν συνεχώς με μία μπάλα, αυτή με γοήτευε. Η μητέρα μου έδωσε πολύ χρόνο μεγαλώνοντάς με, βοηθώντας με να γίνω ποδοσφαιριστής. Θα έλεγα πως από μικρός, το ποδόσφαιρο ήταν όλη μου η ζωή.
Πως έζησες τα πρώτα σου χρόνια στο ποδόσφαιρο σε επίπεδο ακαδημίας στη Βραζιλία;
Άφησα την πόλη μου και την οικογένειά μου όταν ήμουν 12 χρονών. Πήγα σε μία άλλη πόλη για να ζήσω μόνος και να παίξω ποδόσφαιρο. Δεν ήταν εύκολο για κανέναν μας να πάρω αυτή την απόφαση. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου έκαναν τα πάντα για μένα, δεν ήταν όμως εύκολο να συνεχίσουν έτσι. Πήγα, λοιπόν, στην Κορίνθιανς και έμεινα σε έναν ξενώνα που είχε ο σύλλογος για τους νεαρούς ποδοσφαιριστές. Άρχισα έτσι να ζω δίπλα σε παίκτες που ως τότε μπορούσα να βλέπω μόνο στην τηλεόραση. Αυτό με έκανε από μόνο του πολύ χαρούμενο. Το όνειρό μου ήταν να γίνω ποδοσφαιριστής για να δω και το δικό μου πρόσωπό μου στην τηλεόραση.
Εκείνη την περίοδο ποια ήταν τα ποδοσφαιρικά σου ινδάλματα;
Ήταν η περίοδος που έπαιζαν στην εθνική ομάδα ο Ρονάλντο, ο Ριβάλντο και ο Ροναλντίνιο. Όλη αυτή η ατμόσφαιρα που υπήρχε τότε στην εθνική ομάδα, σου έδινε μεγαλύτερο κίνητρο να προσπαθήσεις για να κάνεις έναν ολόκληρο λαό χαρούμενο. Μου αρέσει να δίνω χαρά στους ανθρώπους και αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχω. Ας πούμε, λοιπόν, ότι όλο αυτό ήταν ένας στόχος που έβαλα στο μυαλό μου τότε και δεν τον έβγαλα ποτέ.
Ποιο ήταν για σένα όμως το μεγαλύτερο κίνητρο όταν ξεκινούσες την καριέρα σου;
Το μεγαλύτερο κίνητρο για μένα ήταν να κάνω περήφανους τους γονείς μου. Ήξερα πως έδωσαν πολύ χρόνο και προσπάθεια σε μένα. Μπορεί να μην ήταν πολύ φτωχή η οικογένειά μου, μιας ο πατέρας μου είχε την επιχείρησή του και η μητέρα μου τη δουλειά της. Παρ’ όλα αυτά, ήθελα να επιστρέψω σε εκείνους κάτι από όσα έκαναν για μένα. Ήθελα να τους δώσω τη δυνατότητα να ζήσουν καλύτερα.
Και έρχεται η ώρα να μετακομίσεις για πρώτη φορά στην Ευρώπη. Πως τότε επέλεξες την Τέρεκ Γκρόζνι;
Για να είμαι ειλικρινής ήταν μία πολύ περίεργη κατάσταση. Το 2009 με προσέγγισαν και επειδή δεν ήμουν χαρούμενος τότε στη Φλουμινένσε, είπα ότι με ενδιαφέρει η προοπτική. Ήμασταν τότε κοντά στον υποβιβασμό και δεν έπαιζα. Τότε όμως κάποιοι παίκτες στη θέση μου τραυματίστηκαν και άρχισα να παίζω. Καταφέραμε, επιπλέον, να κάνουμε ένα σπουδαίο σερί οκτώ νικών και μίας ισοπαλίας σε εννέα αγώνες. Αποφύγαμε έτσι τον υποβιβασμό και έπαψα να θέλω να φύγω. Σταματήσαμε τις διαπραγματεύσεις με τη ρωσική ομάδα. Όμως στη συνέχεια η Φλουμινένσε απέκτησε πολλούς παίκτες στην ίδια θέση με μένα. Τότε επέστρεψα εγώ, μου έκαναν πρόταση από την Τέρεκ και πήγα εκεί.
Πως ήταν η ζωή στη Ρωσία;
Δεν ήταν εύκολη. Οι Ρώσοι είναι πολύ διαφορετικός λαός σε σχέση με τους Βραζιλιάνους. Πήγα όμως με έναν και μόνο στόχο. Να γίνω ένας σπουδαίος ποδοσφαιριστής και να γράψω το όνομά μου στην ιστορία του κλαμπ. Δεν ήταν εύκολο, αλλά ήταν μία εμπειρία που με έκανε πρώτα από όλα πιο δυνατό, αλλά και καλύτερο άνθρωπο, καλύτερο πατέρα και σύζυγο. Δεν μέναμε καν στην Τσετσενία, μέναμε σε μία πολύ μικρότερη πόλη. Στην Τσετσενία δεν ήταν ασφαλές να μείνουμε, ήταν λίγο μετά τον πόλεμο. Κάναμε, λοιπόν, προπονήσεις σε μία κοντινή πόλη και πηγαίναμε μόνο για τα ματς στην Τσετσενία. Εγώ δεν ήξερα ρω σικά και αγγλικά και ήταν δύσκολη κάθε επικοινωνία. Άρχισα σιγά σιγά να μαθαίνω και μέσα σε τρεις μήνες μιλούσα ρωσικά. Μετά θα έλεγα, όταν προσαρμόστηκα, ήταν όλα πολύ καλύτερα.
Και κάπου εκεί ξεκινά για σένα η εμπειρία στη Ζενίτ. Πως έζησες αυτό το step up στην καριέρα σου;
Στην Τέρεκ έπαιξα για πέντε χρόνια. Έμαθα πολλά και εισέπραξα πολύ μεγάλο σεβασμό από όλους στο σύλλογο. Λαμβάνω ακόμα μηνύματα από οπαδούς της Τέρεκ. Όταν ολοκληρώθηκε το συμβόλαιό μου με τον ΠΑΟΚ μου ζητούσαν να επιστρέψω. Σίγουρα η Ζενίτ ήταν ένα μεγάλο βήμα στην καριέρα μου. Μία ομάδα που βρίσκεται συνεχώς στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ. Μία ομάδα στην οποία είχα την ευκαιρία να αγωνιστώ δίπλα σε ποδοσφαιριστές παγκόσμιας κλάσης. Ευχαριστήθηκα τον ενάμιση χρόνο στη Ζενίτ.
Πως θα συνέκρινες τον τρόπο λειτουργίας μίας ομάδας όπως η Ζενίτ και ενός μεγάλου κλαμπ στην Ελλάδα;
Είναι δύσκολο να κάνεις αυτή τη σύγκριση. Οι βασικές αρχές λειτουργίας των ομάδων είναι λιγότερο ή περισσότερο όμοιες. Αν μπορούσα να εστιάσω σε κάποια σημαντική διαφορά, αυτή θα είχε να κάνει με τις υποδομές. Έχουν, για παράδειγμα, επτά γήπεδα για προπόνηση. Ο τρόπος σκέψης όμως των ανθρώπων που διοικούν τις ομάδες, όμως, είναι ίδιος.
Και φτάνει η ώρα η για να έρθεις για πρώτη φορά στην Ελλάδα για λογαριασμό του ΠΑΟΚ. Ποιες ήταν οι πρώτες συστάσεις για τη χώρα και για το ποδόσφαιρο εδώ;
Ήμουν για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στη Ρωσία και αισθανόμουν πως είχε έρθει η ώρα για μια αλλαγή. Από την στιγμή, λοιπόν, που υπήρξε αυτή η ευκαιρία, σκέφτηκα πως ήταν το κατάλληλο timing για να αλλάξει η ζωή μου συνολικά. Είχα περάσει όμορφες στιγμές εκεί, πέτυχα πολλούς από τους στόχους που είχα θέσει. Επέλεξα όμως να έρθω στην Ελλάδα γιατί σκέφτηκα πως θα ήταν πολύ διαφορετικές οι συνθήκες της καθημερινότητάς μου. Το είδα ως μία νέα πολύ μεγάλη πρόκληση για την καριέρα μου. Μπορώ να πω πως είχα δει μόνο με καλό μάτι την προοπτική του ΠΑΟΚ. Υπάρχουν πολλά όμορφα στοιχεία στη ζωή στην Ελλάδα. Υπάρχει όμως και ένα μεγάλο πρόβλημα, η τοξικότητα στο ποδόσφαιρο.
Πόσο καλά την αντιλαμβάνεται αυτήν ένας ξένος ποδοσφαιριστής και πως την αντιμετωπίζει;
Άρχισα να αντιλαμβάνομαι πως είναι η κατάσταση στις ελληνικές ομάδες πολύ γρήγορα. Θα έλεγα πως μου πήρε το πολύ δύο με τρεις εβδομάδες. Είμαι όμως ένας πολύ θετικός άνθρωπος, σε καθετί πουκάνω. Βλέπω τι μπορούν να κάνουν οι συμπαίκτεςμου και αυτό μου δίνει μία ξεκάθαρη εικόνα. Ότανπρωτοπήγα στον ΠΑΟΚ, λοιπόν, είπα σε όλους τουςανθρώπους στο κλαμπ ότι θα γίνουμε πρωταθλητές.Τότε άρχισαν να με λένε τρελό. Μου έλεγαν πως δεν ξέρω πως έχει η κατάσταση στην Ελλάδα και πως αυτό που πίστευα δεν ήταν καθόλου εύκολο να πραγματοποιηθεί. Το είπα στον κ. Λουτσέσκου, στους συμπαίκτες μου και στον κόσμο. Τότε πολλοί προσπάθησαν να μου εξηγήσουν ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν το ποδόσφαιρο. Προσπάθησα να τους μεταφέρω την πίστη μου ότι εμείς θα κερδίσουμε τα παιχνίδια στο γήπεδο και θα τα καταφέρουμε. Βέβαια, στην πορεία κατάλαβα την πραγματική διάσταση στις κόντρες μεταξύ των ομάδων, όμως αυτό δεν με επηρέασε. Συνέχισα να σκέφτομαι ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και να πιστεύω.
Είχες την ατυχία να εξελιχθείς άθελά σου σε πρωταγωνιστή μίας φάσης που σημάδεψε όχι απλά ένα παιχνίδι αλλά ένα ολόκληρο πρωτάθλημα. Σήμερα, τι σκέφτεσαι όταν βλέπεις εκείνη τη φάση;
Δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξω αυτό που πιστεύω. Το σκέφτομαι και ανατριχιάζω. Ξέρω πως ήταν μία δύσκολη στιγμή, όμως αυτό δεν αναιρεί την πραγματικότητα. Όταν θέλεις να γίνεις πρωταθλητής, πρέπει να αλλάξεις. Πρέπει να μάθεις να είσαι δυνατός. Πιστεύω στη δουλειά και ξέρω πως όλα αρχίζουν και τελειώνουν σε αυτήν. Στο ποδόσφαιρο όσες ομάδες δουλεύουν, στο τέλος δικαιώνονται. Δεν μου αρέσει η λέξη τύχη, δεν μου αρέσει να λέω πως μία ομάδα είναι πιο τυχερή. Αν όλοι μαζί σε μία ομάδα δουλέψουν όπως πρέπει, στο τέλος θα βρεθούν στην κορυφή.
Αυτή η νοοτροπία και αυτός ο χαρακτήρας που έχεις σχηματίσει είναι ένα στοιχείο που μπορεί να σε βοηθήσει να ηγηθείς της προσπάθειας που γίνεται στον Παναθηναϊκό;
Κάποιες στιγμές έχουμε μέσα μας κάποια πράγματα στα οποία πιστεύουμε. Αν δεν δουλέψεις, όμως,φυσικά και δεν θα τα πετύχεις. Η σκληρή δουλειά είναι ο πιο σίγουρος δρόμος. Είμαι πλέον μακριά από τη χώρα μου δώδεκα χρόνια. Έχω μάθει πολλά, έχω προσπαθήσει να πάρω ό,τι περισσότερο μπορώ από όλους τους ανθρώπους που έχω συναντήσει στην πορεία μου. Αυτό με κάνει χαρούμενο και με χαρακτηρίζει. Είμαι χαρούμενος για όσα έχω πετύχει αλλά έχω πολύ μεγάλη διάθεση και πίστη για να πετύχω περισσότερα.
Δείχνεις να είσαι πολύ κοντά με την οικογένειά σου. Πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν για σένα σε ό,τι αφορά και στην καριέρα σου;
Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτούς. Μου αρέσει πολύνα περνάω χρόνο μαζί τους, να κάνουμε πράγματα που τους αρέσουν και με τα οποία περνάνε όμορφα. Αν θέλουν να πάμε στην παραλία, αν θέλουν να πάμε στο πάρκο για να παίξουν τα παιδιά. Μας αρέσει πολύ να είμαστε μαζί και να ζούμε μαζί την κάθε μας στιγμή. Είμαι από μικρή ηλικία μακριά από τους γονείς μου και η μόνη μου εξ’ αίματος οικογένεια, είναι αυτοί. Μου αρέσει να φέρνω τον γιό μου στο προπονητικό κέντρο, να πηγαίνω την κόρη μου στο μπαλέτο.Περνάμε πραγματικά πολύ όμορφα μαζί.
Ήταν η οικογένειά σου ο καλύτερος τρόποςνα ξεπεράσεις τη δύσκολη στιγμή του τραυματισμού σου;
Μιλούσα προ ημερών με τον Μπαρτ Σένκεφελντ μετά την προπόνηση. Και με ρώτησε αν είναι αλήθεια ότι τα παιδιά αλλάζουν τη ζωή σου. Μου εξήγησε πως με ρώτησε γιατί έχει περάσει δύσκολους τραυματισμούς και ήθελε να καταλάβει τι συνέβη σε μένα μετά από μία τέτοια περίσταση. Τότε του περιέγραψα πως το βίωσα εγώ. Όταν έμαθα πόσο σοβαρό τραυματισμό είχα, είχα στενοχωρηθεί πολύ. Ήταν η χειρότερη μέρα στη ζωή μου. Στη διαδρομή δεν ήξερα πως να ηρεμήσω. Όταν άνοιξα την πόρτα και με είδαν τα παιδιά μου, όλα άλλαξαν. Δεν είχαν καταλάβει τι είχε συμβεί αλλά με ρώτησαν γιατί ήμουν στενοχωρημένος. Με αγκάλιασαν και αμέσως άλλαξαν όλα. Προσπάθησαν να μου δώσουν κουράγιο. Η οικογένειά μου, είναι το πιο σημαντικό κομμάτι της ζωής μου.
Πως σκέφτεσαι τη ζωή σου μετά το ποδόσφαιρο;
Πολλοί μου λένε πως μπορώ να γίνω ένας καλός προπονητής ή ένας καλός τεχνικός διευθυντής. Εγώ αυτόπου θέλω πρώτα από όλα, είναι να γυρίσω στη Βραζιλία. Να έχουν την ευκαιρία οι γονείς μου αλλά και οι γονείς της γυναίκας μου να ζήσουν στιγμές με τα εγγόνια τους. Δεν είχαν την ευκαιρία, άλλωστε, όλα αυτά τα χρόνια.
Στο διάστημα που μεσολαβεί, όμως, σκέφτεσαι πως έχεις την ευκαιρία να ηγηθείς μιας προσπάθειας να επιστρέψει ο Παναθηναϊκόςεκεί που επιθυμούν οι φίλοι του;
Αυτό είναι που ονειρεύομαι, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ήρθα εδώ. Θέλω να βάλω τον σύλλογο και πάλι στο δρόμο που του αξίζει.
