Σε μία σειρά θεμάτων, από τη μείωση του αισθήματος ασφάλειας και τον έως ένα βαθμό περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, μέχρι τα ταξίδια μας και τη διακίνηση των εμπορικών προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο, άλλαξε τη ζωή μας και την καθημερινότητά μας η τρομακτικότατη απ’ όλες τις πλευρές πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης την 11η Σεπτεμβρίου 2001.
Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη θλιβερή επέτειο και οι κάτοικοι του πλανήτη, κυρίως αυτοί που ζούνε στον προηγμένο δυτικό κόσμο -σε κάποιες χώρες περισσότερο και σε άλλες λιγότερο- έμαθαν να ζουν σε κάποιους τομείς διαφορετικά απ’ ό,τι είχαν μάθει μέχρι τότε. Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι οι πολίτες συνήθισαν στο να κοιτάνε με κάποια καχυποψία τον διπλανό τους, αλλά και να είναι περισσότερο προσεκτικοί, ίσως και φοβικοί, όταν βρίσκονται σε χώρους μεγάλης συνάθροισης.
Παράλληλα, η 11η Σεπτεμβρίου άλλαξε και τον τρόπο εκδήλωσης των στρατιωτικών επιχειρήσεων ανά τον κόσμο, αλλά έκανε και τις τρομοκρατικές ομάδες να δρουν περισσότερο οργανωμένα και πιο συντονισμένα, χρησιμοποιώντας και το «όπλο» του διαδικτύου.
Ο Αθανάσιος Μποζίνης, επίκουρος καθηγητής Παγκόσμιας Πολιτικής Οικονομίας, Νέων Τεχνολογιών και Βιοασφάλειας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επιστημονικός συνεργάτης στο τμήμα Διεθνών Σχέσεων του πανεπιστημίου John Hopkins, σκιαγραφεί στο ethnos.gr τις αλλαγές που επέφερε στις διεθνείς σχέσεις αλλά και στην καθημερινότητά μας η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, μία από τις ολοφάνερες συνέπειές της ήταν ότι επέφερε ένα τεράστιο πλήγμα στο κύρος των ΗΠΑ ως πρωτεργάτη της παγκόσμιας οικονομίας και ασφάλειας.
«Μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου το σύστημα διεθνών σχέσεων από διπολικό έγινε μονοπολικό, με τις ΗΠΑ να γίνονται πρωτεργάτης της παγκόσμιας οικονομίας και της ασφάλειας. Την 11η Σεπτεμβρίου το κύρος των ΗΠΑ πληγώθηκε ανεπανόρθωτα. Μάλιστα, ήταν η τρίτη φορά που συνέβηκε αυτό στην ιστορία, μετά τον αμερικανικό εμφύλιο και το Περλ Χάρμπορ.
Εξάλλου, την 11η Σεπτεμβρίου για πρώτη φορά στην ιστορία διεξήχθη πόλεμος μίας ομάδας εναντίον ενός κράτους και εν προκειμένω των ΗΠΑ. Είχαμε μία υβριδική επίθεση, γιατί για πρώτη φορά δεν είχαμε τις συνήθεις στρατιωτικές τακτικές. Κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί τον τρόπο που έγινε η επίθεση. Πλέον ούτε οι ΗΠΑ μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια ακόμα και μέσα στο ίδιο το έδαφός τους. Αυτή η έλλειψη εγγύηση της ασφάλειας αποτέλεσε μία από τις αλλαγές που έφερε στις ζωές μας η 11η Σεπτεμβρίου. Παράλληλα, έδωσε το πάτημα στις ΗΠΑ, να επεκτείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της σε παγκόσμιο επίπεδο για την πάταξη της διεθνούς τρομοκρατίας», σημειώνει ο κ. Μποζίνης.
Ταξίδια και παγκόσμιο εμπόριο
Κατά τον ίδιο, στα είκοσι χρόνια που μεσολάβησαν από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 όλοι οι πολίτες σε παγκόσμιο επίπεδο βιώσαμε ότι άλλαξε ο τρόπος που διεξάγονται τα ταξίδια, κυρίως, βέβαια, τα αεροπορικά. «Δεν υπάρχει πλέον η ίδια ηρεμία στα αεροδρόμια. Από τότε τα μέτρα ασφάλειας έχουν γίνει εντονότερα και αυτό το έχουν καταλάβει όλοι όσοι έχουν ταξιδέψει».
Όπως αναφέρει ακόμα ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σημειώθηκαν αλλαγές και μεγαλύτερος έλεγχος και στο παγκόσμιο εμπόριο. «Αν και έχουν αυξηθεί οι εξαγωγές από τις χώρες της Ασίας, υπάρχει μεγαλύτερη καθυστέρηση στην προώθηση των προϊόντων στις αγορές. Αυτό συμβαίνει, λόγω των περισσότερων ελέγχων που διεξάγονται στα προϊόντα, για παράδειγμα, μήπως έχει τοποθετηθεί σε κάποιο από αυτά μία μικροσυσκευή για βιολογικό πόλεμο», τονίζει ο κ. Μποζίνης.
Περιορισμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών
Συνέπεια της 11ης Σεπτεμβρίου είναι, κατά τον κ. Μποζίνη και ο περιορισμός των ανθρωπίνων και δικαιωμάτων και ελευθεριών, πάντοτε στο όνομα της επίτευξης μεγαλύτερης ασφάλειας για το κοινωνικό σύνολο.
«Ο οποιοσδήποτε αντιδράσει κατά κάποιο τρόπο σε οποιονδήποτε κρατικό έλεγχο στο όνομα της διεθνούς ασφάλειας, λόγω ενδεχόμενου τρομοκρατικού χτυπήματος, θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες έχουν επηρεαστεί από την 11η Σεπτεμβρίου. Το ίδιο συμβαίνει και με την ελεύθερη έκφραση. Από τη μία πλευρά, για παράδειγμα στα social media, ο καθένας μπορεί να εκφραστεί, ωστόσο, ουσιαστικά οι κυβερνήσεις θα κρίνουν, με βάση το εθνικό συμφέρον και τη διεθνή ασφάλεια, τα όσα έχουν εκφραστεί», λέει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Κατά τον ίδιο, η 11η Σεπτεμβρίου επέφερε κατά κάποιο τρόπο μία στρατιωτική παγκοσμιοποίηση και προκάλεσε μία σειρά από στρατιωτικές επεμβάσεις ανά τον κόσμο, οι οποίες δε γίνονται αντιληπτές από το κοινωνικό σύνολο.
«Το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου προκάλεσε μία στρατιωτική παγκοσμιοποίηση κι επέφερε a la carte στρατιωτικές επεμβάσεις, οι οποίες γίνονται ουσιαστικά off the record. Σε παγκόσμιο επίπεδο γίνονται καθημερινά κυβερνοεπιθέσεις, οι οποίες δε γίνονται αντιληπτές ούτε καν από τους δημοσιογράφους. Η Βόρεια Κορέα το κάνει πολύ συχνά, όπως και το Ισραήλ ή το Ιράν. Επίσης, για να λάβουν αποφάσεις οι κυβερνήσεις αλλά και όλοι οι απλοί πολίτες, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, πρέπει να εξετάζουν όλες τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα της ασφάλειας. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι προκλήθηκε μία έντονη μείωση της γενικότερης ονομαζόμενης παγκοσμιοποίησης, στον πολιτισμό, στην οικονομία, στο μεταναστευτικό κτλ., πάντοτε για λόγους ασφαλείας», αναφέρει ο κ. Μποζίνης.
Αυξήθηκαν η δυνατότητα τρομοκρατικών επιθέσεων και ο φόβος
Κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σημαντική συνέπεια της επίθεσης την 11η Σεπτεμβρίου είναι και ότι αυξήθηκε η δυνατότητα επιθέσεων από τρομοκρατικές ομάδες. Παράλληλα, αυξήθηκε και ο φόβος των πολιτών ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.
«Είναι γεγονός ότι αυξήθηκε η δυνατότητα επιθέσεων από τρομοκρατικές ομάδες. Επίσης, απέκτησε και διαφορετικό νόημα το ποιος είναι τρομοκράτης. Για παράδειγμα, ένας που κάνει μία επίθεση, για κάποιον είναι ελευθερωτής και για κάποιον άλλον είναι τρομοκράτης. Η Αλ Κάιντα για τους οπαδούς της διεξήγαγε θρησκευτικό πόλεμο και για τους υπόλοιπους είναι τρομοκράτες. Το ίδιο και οι Κούρδοι, οι οποίοι για τους Τούρκους είναι τρομοκράτες και για άλλους όχι. Επίσης, είναι γεγονός ότι αυξήθηκε ο φόβος των πολιτών κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα εκεί που υπήρχαν μεγάλες κοινότητες μουσουλμάνων. Αυτό, βέβαια, συνέβηκε πολύ λιγότερο στην Ελλάδα, διότι εμείς δεν είχαμε μεγάλη παρεμβατικότητα στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Πάντως, η Ευρωπαϊκή Ένωση σε επίπεδο παγκόσμιας τρομοκρατίας έκανε λιγότερα βήματα σε σχέση με τις ΗΠΑ, διότι θεώρησε ότι κινδυνεύει και λιγότερο», λέει ο κ Μποζίνης.
Ο ίδιος σημειώνει ακόμα ότι δημιουργήθηκε και νέα γενιά τρομοκρατών, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την εξέλιξη της τεχνολογίας. Όπως λέει, για πρώτη φορά την 11η Σεπτεμβρίου οι τρομοκράτες χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο για να συντονίσουν την επίθεσή τους και αυτό συνεχίστηκε και μετέπειτα.
Κορωνοϊός και τρομοκράτες
Ο κ. Μποζίνης εκφράζει στο ethnos.gr την εκτίμηση ότι λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού υπάρχει ενδεχόμενο να αυξηθούν περαιτέρω τρομοκρατικές επιθέσεις με τη χρήση ιών ως βιολογικά όπλα. «Ας μην αποκλείσει κανένας το ενδεχόμενο ότι κάποιες από τις μελλοντικές μεταλλάξεις του κορωνοϊού μπορεί να προέρθουν από κάποιο εργαστήριο τρομοκρατών και να χρησιμοποιηθούν αυτές οι μεταλλάξεις ως. βιολογικό όπλο, προκειμένου να αυξηθεί η θνητότητα των πολιτών. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι μπορεί να βιώσουμε μία νέα 11η Σεπτεμβρίου, χωρίς να μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε εύκολα, αφού δε θα ξέρουμε εύκολα από πού προήρθε», τονίζει ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
