Πολυτελή σπίτια, ακριβά οχήματα και τρεις τραπεζικές θυρίδες εντόπισε η Οικονομική Αστυνομία. Οι καταγγελίες για ασέλγεια και βιαιοπραγία κατά ανηλίκων στέλνουν άμεσα στον ανακριτή τον πατέρα Αντώνιο και άλλα στελέχη της «Κιβωτού».
Καταιγιστικές αναμένονται οι εξελίξεις τις επόμενες ημέρες, μετά την έρευνα για τις αναδοχές παιδιών που φιλοξενούνται στις δομές της «Κιβωτού του Κόσμου». Με τις καταγγελίες να διαδέχονται η μία την άλλη, οι αρμόδιες Αρχές κάνουν φύλλο και φτερό όλους τους φακέλους και τα αιτήματα αναδοχής, σε μια προσπάθεια να απαντήσουν, μεταξύ άλλων, σε πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα: Γιατί τα παιδιά παρέμεναν στις δομές, ενώ υπήρχε έντονο και διαρκές ενδιαφέρον από ανάδοχους γονείς; Αραγε, οι ανάδοχοι γονείς που επιλέγονταν από την «Κιβωτό» ήταν πρόσωπα που γνώριζε ο πατέρας Αντώνιος;
Τα στελέχη των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προβληματίζονται για το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, όπως επιβεβαιώνουν στη Realnews, ένας πολύ μικρός αριθμός παιδιών της ΜΚΟ κατέληξε σε ανάδοχες οικογένειες, χωρίς, ωστόσο, να αποκαλύπτεται ποιος είναι ο ακριβής αριθμός. Την ίδια στιγμή, αυξάνεται ο αριθμός των γονέων που καταγγέλλουν ότι, ενώ πληρούσαν τις προϋποθέσεις και επεδείκνυαν διαρκές ενδιαφέρον για την αναδοχή παιδιών, η απάντηση του Οργανισμού ήταν απορριπτική, κάτι που δημιουργεί υποψίες για τους λόγους που δικαιολογούσαν τη συγκεκριμένη στάση.
Μάλιστα, όπως τονίζουν τα ίδια στελέχη, δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες αναδοχές και υιοθεσίες είναι από κρατικά ιδρύματα και όχι από ιδιωτικά. Τα στοιχεία αυτά έγιναν γνωστά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, οπότε και εφαρμόστηκαν πιο αυστηροί κανόνες για την αναδοχή και την υιοθεσία. Η όλη διαδικασία, από το 2020 και εντεύθεν, «τρέχει» μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας www.anynet.gr, στην οποία ιδρύματα και ανάδοχοι αναρτούν όλα τα προβλεπόμενα στοιχεία, με τη συνέργεια και την εποπτεία όλων των αρμόδιων φορέων της πολιτείας.
Αρνήσεις
Στο πλαίσιο αυτών των ελέγχων διαπιστώθηκε ότι οι κοινωνικοί λειτουργοί της «Κιβωτού του Κόσμου» απέρριπταν συχνά αιτήματα αναδοχής, εκφράζοντας κάθε φορά διαφορετικές αιτιολογίες. Παράλληλα, εντοπίστηκε πληθώρα ελλείψεων, σφαλμάτων και παρατυπιών στα στοιχεία που καταχωρίζονταν από τα ιδιωτικά ιδρύματα, μεταξύ αυτών και της «Κιβωτού», στη σχετική πλατφόρμα. «Υπήρχαν δυσκολίες από τα στελέχη της οργάνωσης να προωθήσουν την αναδοχή. Επίσης, τα αρχεία και το μητρώο που τηρούσε ο Οργανισμός σε σχέση με τα παιδιά ήταν ελλιπή. Κατά καιρούς γίνονταν συστάσεις και διορθώνονταν», αναφέρει ένα από τα στελέχη στην «R».
Έκπληξη
Την ίδια στιγμή, έκπληξη προκαλεί η είδηση που είδε το φως της δημοσιότητας ότι 34χρονος άνδρας, συνεργάτης του επικεφαλής της «Κιβωτού» πατέρα Αντώνιου και πρώην φιλοξενούμενος στη δομή, εμφανίστηκε ως ανάδοχος ενός μικρού κοριτσιού, τεσσάρων ετών, με πολλούς να αναρωτιούνται αν πληρούσε τα κριτήρια δεδομένων των δυσκολιών που προβάλλονταν από τη συγκεκριμένη ΜΚΟ.
Η είδηση δεν διαψεύδεται από τους αρμόδιους φορείς, οι οποίοι σπεύδουν να τονίσουν ότι ο έλεγχος θα στραφεί και προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό που εξετάζεται στην ουσία είναι αν τα στελέχη της «Κιβωτού» ενέκριναν τις αναδοχές μόνο για τους «δικούς τους» ανθρώπους, ώστε να καρπώνονται τις οικονομικές ενισχύσεις. Ο 34χρονος, μάλιστα, όπως και άλλα δύο στελέχη της «Κιβωτού του Κόσμου» που εργάζονται στη δομή, ελέγχονται για ασέλγεια και για τα περιστατικά κακοποιήσεων που έχουν καταγγελθεί.
Σημειώνεται ότι στην πλατφόρμα www.anynet.gr μπαίνουν τα παιδιά που βρίσκονται στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων που τηρείται από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) και τα παιδιά που έχουν το λεγόμενο Ατομικό Σχέδιο Οικογενειακής Αποκατάστασης για Αναδοχή. Για κάθε παιδί που τοποθετείται σε αναδοχή, χορηγείται στους ανάδοχους γονείς οικονομική ενίσχυση για την κάλυψη των αναγκών διαβίωσής του. Το επίδομα αυτό ξεκινά από 325 ευρώ και μπορεί να προσαυξηθεί σε περίπτωση παιδιών με πάθηση. Αυτό που προβληματίζει ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τη διαδικασία είναι ότι πολλοί φορείς δεν στηρίζουν με θέρμη την αναδοχή επειδή έχουν συμφέρον να κρατούν παιδιά στις εγκαταστάσεις τους και να εμφανίζουν πολλούς ωφελούμενους. Γι’ αυτό, άλλωστε, υπήρξαν αντιδράσεις όταν ζητήθηκε να ανεβάσουν όλους τους ωφελούμενους στην πλατφόρμα.
Τα στοιχεία
Σύμφωνα με τη Λένα Γεώργαρου, δικηγόρο και πρόεδρο του δικτύου αναδόχων γονέων και εθελοντών για την εξωιδρυματική κοινωνική φροντίδα των ανηλίκων «Δικαίωμα στην Οικογένεια», πολλές οργανώσεις βάζουν στο σύστημα κάποιες προϋποθέσεις αναδοχής που συνήθως οι ανάδοχοι γονείς δεν μπορούν να τις πληρούν. «Βρίσκουν δηλαδή κάποιους έμμεσους τρόπους να αποτρέπουν στην πράξη την αναδοχή. Βάζουν προσχώματα. Δεν έχουμε πληροφορίες αν η “Κιβωτός” ανήκει σε αυτά τα ιδρύματα. Εχουμε επανειλημμένως ζητήσει από το αρμόδιο υπουργείο να μας δώσουν στοιχεία για το πόσα ιδρύματα έχουμε αυτή τη στιγμή ενεργά στην Ελλάδα, ιδιωτικά και δημόσια, πόσες αναδοχές και υιοθεσίες γίνονται από κάθε ίδρυμα κ.ά., ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα. Δυστυχώς, δεν μας τα δίνουν. Είναι θέμα διαφάνειας», τονίζει η Λ. Γεώργαρου.
Στην ανοιχτή πλατφόρμα του υπουργείου www.paidi.gov.gr και με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το γ’ τρίμηνο του 2022, συνολικά 1.396 παιδιά φιλοξενούνταν σε δομές. Από αυτά, 175 παρέμεναν χωρίς Ατομικό Σχέδιο Οικογενειακής Αποκατάστασης (ΑΣΟΑ), 112 είχαν ΑΣΟΑ για υιοθεσία και 606 για αναδοχή. Δύο είχαν ΑΣΟΑ για συγγενική υιοθεσία και 18 για συγγενική αναδοχή, 145 για επιστροφή στη φυσική οικογένεια και 203 με ΑΣΟΑ που δεν αποκαθίστανται σε οικογένεια. Από τα παιδιά αυτά, περίπου 133 είχαν, βάσει γνωμάτευσης, αναπηρία. Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι τα τελευταία δύο χρόνια διπλασιάστηκε ο αριθμός των αναδόχων.
Ωστόσο, δεν δημοσιεύονται στοιχεία σχετικά με τις αναδοχές ανά οργάνωση και ανά δομή. Σημειώνεται ότι τα σχετικά προβλήματα στη διαδικασία αναδοχής είχαν διαπιστωθεί και σε μελέτη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, με τίτλο «Τα ιδρύματα παιδικής προστασίας στην Ελλάδα: προκλήσεις και προοπτικές, 2022», στην οποία αναφερόταν ότι «ένας από τους κύριους λόγους υπολειτουργίας της αναδοχής στην Ελλάδα είναι η εκτεταμένη χρησιμοποίηση της ιδρυματικής φροντίδας. Η επιλογή αυτή, εκτός των άλλων, υποκρύπτει α) φόβους του προσωπικού των ιδρυμάτων ότι προγράμματα αποϊδρυματοποίησης μπορεί να συνεπάγονται απώλεια θέσεων εργασίας και εργασιακών κεκτημένων και β) ανεπάρκειες των κοινωνικών υπηρεσιών των περιφερειών να υποστηρίξουν προγράμματα αποϊδρυματοποίησης, που σίγουρα απαιτούν περισσότερη κινητοποίηση, υπευθυνότητα και εγρήγορση».
«Απορώ γιατί δεν προχωρούσαν οι υιοθεσίες»
Ο βιομήχανος και ευεργέτης της «Κιβωτού», Κώστας Λούλης, καταγγέλλει ότι οι υπεύθυνοι της οργάνωσης δεν ενέκριναν οικογένειες που ενδιαφέρονταν για τους ανήλικους φιλοξενούμενους στις δομές
Εκτός από τις καταγγελίες για ασέλγεια και κακοποίηση, στο φως ήρθαν και καταγγελίες για υιοθεσίες που δεν πραγματοποιήθηκαν με διάφορες δικαιολογίες. Κάποια από τα χιλιάδες παιδιά που φιλοξενήθηκαν στην «Κιβωτό του Κόσμου» θα μπορούσαν να έχουν μεγαλώσει σε μια οικογένεια. Την απορία του εκφράζει και ένας από τους μεγάλους δωρητές της «Κιβωτού», ο γνωστός βιομήχανος και πρώην πολιτικός διοικητής του Αγίου Όρους, Κώστας Λούλης.
«Μου είχε προκαλέσει απορία ότι υπήρχαν δύο με τρεις περιπτώσεις παιδιών για τα οποία είχαν ενδιαφερθεί πολύ καλές οικογένειες να τα υιοθετήσουν. Το είχα πει στον πατέρα Αντώνιο, αλλά για κάποιους λόγους δεν έγινε. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν έπιασαν αυτή την ευκαιρία από τα μαλλιά», δηλώνει στη Realnews ο κ. Λούλης, τονίζοντας, μάλιστα, ότι «ειδικά η μία οικογένεια που ενδιαφέρθηκε να υιοθετήσει παιδί είναι γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Απορώ γιατί δεν έγινε η υιοθεσία».
Ο K. Λούλης είναι ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της «Κιβωτού». Χάρη σε αυτόν και τις δωρεές του λειτουργούν οι δομές στον Βόλο, που άνοιξαν τον Νοέμβριο του 2016. Ο βιομήχανος δώρισε 15 στρέμματα στο Διμήνι, όπου είχε το σπίτι του και άλλα κτίσματα, όπως έναν παραδοσιακό πετρόμυλο, ένα εργαστήριο παραγωγής ζυμαρικών, τυροκομείο, φούρνο, ελαιοτριβείο κ.ά. Εκεί είχε προγραμματιστεί να φιλοξενηθούν 40 αγόρια. Τελικά, όμως, έμειναν μόνο τα μισά!
«Το σπίτι είχε ετοιμαστεί και είχε ανοικοδομηθεί για να δεχθεί 40 παιδιά. Μπήκαν γραφεία, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κρεβατάκια, ενώ τα παιδιά θα είχαν την ευκαιρία να ασχοληθούν με τα εργαστήρια που υπήρχαν σε άλλα οικήματα της εγκατάστασης. Όπως μου είπαν πριν από λίγες ημέρες που επισκέφθηκα τη δομή, μετά από χρόνια, ήταν μέσα 22 παιδιά αντί για 40», λέει με παράπονο ο κ. Λούλης.
«Δεν πήγαν ποτέ»
Και αν στο Διμήνι η δωρεά του αξιοποιήθηκε μόλις κατά το ήμισυ, η δομή στον Άνω Βόλο, όπου παραχώρησε 10 στρέμματα, δεν λειτούργησε ποτέ για τον σκοπό που δημιουργήθηκε. «Στον Άνω Βόλο θα φιλοξενούνταν 60 κορίτσια, κυρίως αδελφές των αγοριών που έμεναν σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων, στο Διμήνι. Έτσι, δεν θα έσπαγε η αλυσίδα της οικογένειας. Όπως έμαθα, δεν πήγαν ποτέ τα κορίτσια αυτά στον Άνω Βόλο. Περιστασιακά φιλοξενήθηκαν κάποια αγόρια που μεταφέρθηκαν από το Διμήνι. Γιατί να είναι άδειο ένα σπίτι τόσα χρόνια;», διερωτάται ο Κ. Λούλης.
Πριν από μία εβδομάδα -και ενώ είχαν δει το φως της δημοσιότητας οι καταγγελίες για την «Κιβωτό», ο βιομήχανος συνάντησε τον πατέρα Αντώνιο. «Έμεινα μαζί του για μία ώρα και κουβεντιάσαμε. Δεν μου είπε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από όσα δήλωσε στην τελευταία του συνέντευξη στην τηλεόραση. Είμαι στενοχωρημένος και προβληματισμένος, όπως όλος ο κόσμος. Όμως πιστεύω στο τεκμήριο της αθωότητας, μέχρι να ολοκληρωθεί η δικαστική έρευνα και κλείσει αυτός ο κύκλος», καταλήγει ο κ. Λούλης.
Έρευνες σε όλα τα ιδρύματα
Στο κυβερνητικό επιτελείο προβληματίζονται με τις φτωχές «επιδόσεις» των ιδιωτικών δομών όσον αφορά την αποϊδρυματοποίηση των παιδιών και ετοιμάζουν ελέγχους σε όλες τις οργανώσεις φιλοξενίας ανηλίκων.
Η υπόθεση της «Κιβωτού του Κόσμου», πέρα από τις καταγγελίες για ασέλγεια σε παιδιά, άσκηση ψυχολογικής πίεσης και οικονομικές ατασθαλίες, φέρνει στο φως και το ζήτημα των ανάδοχων οικογενειών αλλά και των υιοθεσιών. Η κυβέρνηση είχε θέσει ως προτεραιότητα την αποϊδρυματοποίηση των παιδιών -επιδιώκοντας την αύξηση των ανάδοχων οικογενειών- ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον.
Ενδεικτικό είναι πως, όταν έσκασε η βόμβα με την «Κιβωτό του Κόσμου», ένα από τα θέματα που αναδείχθηκε στην κλειστή σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, την περασμένη Δευτέρα, ήταν το πόσες ήταν οι αναδοχές το τελευταίο διάστημα και αν έμπαιναν προσχώματα, αλλά και πόσες υιοθεσίες ολοκληρώθηκαν. Άλλωστε, υπήρξαν καταγγελίες τις τελευταίες ημέρες για την «Κιβωτό» σχετικά με το ότι δεν προχωρούσαν οι διαδικασίες παρά τα αιτήματα που υπήρχαν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν πως μόνο το 2021 το 70% των νέων αναδοχών πραγματοποιήθηκε από δημόσιες δομές, ενώ το 30% από ιδιωτικές, όπως η «Κιβωτός του Κόσμου». Συγκεκριμένα, το 2021 συστάθηκαν 210 συνολικά νέες αναδοχές, εκ των οποίων οι 148 πραγματοποιήθηκαν από δημόσιες δομές, ενώ μόλις 62 έγιναν από ιδιωτικές.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι δημόσιες δομές, ενώ πραγματοποίησαν το 70% των αναδοχών, φιλοξενούν μόνο το 35% των ανήλικων παιδιών. Αυτό σημαίνει πως σε απόλυτα νούμερα οι αναδοχές από τις ιδιωτικές δομές είναι ακόμα λιγότερες. Είναι ξεκάθαρο ότι τα στοιχεία δείχνουν πως οι ιδιωτικές δομές ουσιαστικά έβαζαν φρένο στις αναδοχές ή τουλάχιστον δεν είχαν τους ρυθμούς που έτρεχαν στις δημόσιες δομές.
Όσον αφορά στις υιοθεσίες, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το 2021 ολοκληρώθηκαν συνολικά 92. Από αυτές, οι 72 έγιναν από δημόσιες δομές και μόλις 20 από ιδιωτικές. Και εδώ φαίνεται πως οι δημόσιες δομές φιλοξενίας «έτρεξαν» πολύ πιο γρήγορα τις διαδικασίες από τις ιδιωτικές.
Όλα τα παραπάνω απασχολούν το κυβερνητικό επιτελείο και πλέον στο μικροσκόπιο μπαίνουν για τα καλά οι καταγγελίες που υπάρχουν για τις ιδιωτικές δομές και φυσικά για την «Κιβωτό του Κόσμου». Παράλληλα, πέρα από τον οικονομικό έλεγχο και τις συνθήκες διαβίωσης στην «Κιβωτό», θα ελεγχθούν εξονυχιστικά και οι φάκελοι που αφορούν αναδοχές και για ποιο λόγο αυτές δεν προχώρησαν.
