Oι φωτιές -για την ώρα- έσβησαν, ακούσαμε οιμωγές και συγγνώμες ανακατεμένες σαν τη στάχτη στα καμένα κι οι άνθρωποι εκείνοι που έχασαν βιός και σπίτια επέστρεψαν να «κηδέψουν» ό,τι απόμεινε από τα αγαθά τους. Οι φωτιές έσβησαν, όμως οι κίνδυνοι δεν έφυγαν, αντίθετα τώρα παραμονεύουν.
Μια συχνά παραμελημένη πτυχή της διαχείρισης πυρκαγιών είναι οι κίνδυνοι μετά την καταστροφή. Οι άνθρωποι θα επιστρέψουν… στην αβεβαιότητα της στάχτης και εκτός από όλα τα άλλα θα πρέπει να αξιολογήσουν τις άμεσες επιπτώσεις για τα σπίτια και την περιουσία τους και τις επιπτώσεις για το μέλλον τους. Οι πύρινη καταιγίδα πέρασε, όμως οι κίνδυνοι για την υγεία παραμένουν: Αυτοί περιλαμβάνουν φυσικούς και χημικούς κινδύνους που σχετίζονται με κατεστραμμένες δομές, τον μολυσμένο αέρα, τα τρόφιμα και το νερό, αλλά και τους κινδύνους για την ψυχική υγεία.
Με ειδικές μάσκες και ανθεκτικά παπούτσια
Οι ειδικοί προτρέπουν: Όταν εισέρχεστε σε χώρου που χτυπήθηκε από πυρκαγιά για πρώτη φορά, χρησιμοποιήστε ειδική μάσκα προσώπου και φορέστε προστατευτικά ρούχα, όπως ανθεκτικά παπούτσια, γάντια βαρέως τύπου, φόρμες με μακριά μανίκια και παντελόνια, κατά προτίμηση μιας χρήσης.
Οι συνηθισμένες μάσκες δεν φιλτράρουν τα πολύ λεπτά σωματίδια στάχτης και σκόνης ή ίνες αμιάντου. Η πτώση δέντρων, κλαδιών και καλωδίων ρεύματος είναι συχνές μετά την πυρκαγιά και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Οι βόθροι επίσης μπορεί να έχουν υποχωρήσει και να διαρρεύσουν λύματα ή ακόμη και να καταρρεύσουν.
Τα καπάκια των βόθρων βρίσκονται στο επίπεδο του εδάφους και ενδέχεται να μην είναι ορατά μετά την καταστροφική φωτιά.
Τοξικά σωματίδια στον αέρα
Οι πυρκαγιές απελευθερώσουν τοξίνες από δομικά υλικά. Για παράδειγμα, η τέφρα από ξύλο κατεργασμένο με CCA (χαλκός, χρώμιο, αρσενικό), που χρησιμοποιείται συνήθως στα δάπεδα και στα κάγκελα περίφραξης είναι ιδιαίτερα επιβλαβής και η επαφή με το δέρμα η η εισπνοή πρέπει να αποφεύγονται. Σπίτια που χτίστηκαν πριν από το 1990 πιθανώς να έχουν ανάμεσα στα δομικά υλικά τους φύλλα αμιαντοτσιμέντου. Οι ίνες αμιάντου είναι καρκινογόνες και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή η απομάκρυνση φύλλων αμιάντου. Ιδανικά την εργασία αναλαμβάνει ειδικό συνεργείο. Στην Ελλάδα, όμως στέγες αμιάντου βρίσκουμε στα περισσότερα δάση μας ανάμεσα σε παράνομα ριγμένα μπάζα…
Ο καπνός ενδέχεται να υπάρχει ακόμα και μέρες μετά την ύφεση της πυρκαγιάς. Ο καπνός είναι τοξικός και μπορεί να επιδεινώσει καρδιακά και προβλήματα των πνευμόνων για τους ανθρώπους. Εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο είναι τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων και των αγέννητων μωρών, οι ηλικιωμένοι, οι καπνιστές και άτομα με καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος.
Επικίνδυνα τρόφιμα και νερό
Τα σπίτια, ανεξάρτητα από το αν υπέστησαν ζημιές από πυρκαγιά, είναι πιθανό να έμειναν επί μεγάλη περίοδο χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Μόλις ζεσταθεί ή αποψυχθεί κρύο ή κατεψυγμένο φαγητό, πρέπει να πεταχτεί. Τρόφιμα, ποτά ή φάρμακα που έχουν εκτεθεί σε ζέστη, καπνό και νερό δεν είναι πλέον ασφαλή για κατανάλωση. Εάν υπάρχουν δεξαμενές βρόχινου νερού το περιεχόμενό τους δεν είναι πλέον ασφαλές. Οι αφροί πυρόσβεσης ή η στάχτη σίγουρα θα έχουν μολύνει το νερό και η δεξαμενή, θα πρέπει να αποστραγγιστεί.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις
Το ψυχολογικό τραύμα έπειτα από μια πυρκαγιάς μπορεί να είναι συντριπτικό τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Είναι πιθανό να θρηνούν για ένα ευρύ φάσμα απωλειών: από οικείους και φίλους, κατοικίδια ζώα μέχρι απώλεια πολύτιμων προσωπικών αντικειμένων ή ακόμη και την αίσθηση της απώλειας του τόπου που κάποτε ήταν πράσινος και άνθιζε.
Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα από σοβαρά εγκαύματα, οι συναισθηματικές πληγές ενδέχεται να είναι σοβαρές και μακροχρόνιες για πολλούς, με συμπτώματα όπως κατάθλιψη, άγχος, θυμός, κόπωση, εφιάλτες και απώλεια συγκέντρωσης. Η εμφάνιση προβλημάτων ψυχικής υγείας μπορεί μερικές φορές να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια μετά το συμβάν.
Η βοήθεια ενός συμβούλου ή του οικογενειακού γιατρού μπορεί να διαχειριστεί και να μειώσει τις επιπτώσεις. Γενικά η επιστροφή στις περιοχές που έχουν πληγεί από τη φωτιά μπορεί να είναι επικίνδυνη και τραυματική. Οι κάτοικοι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι και εξοπλισμένοι για προστασία από πιθανούς κινδύνους και να ζητούν συμβουλές από τις αρμόδιες αρχές, όπως υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, τοπικά συμβούλια και υπηρεσίες δημόσιας υγείας.
